ΔΕΚΑΕΝΝΙΆ χρόνια μετά από το όνειδος της σύγχρονης ιστορίας μας, που οδήγησε στον θάνατο των τριών νεοηρώων του έθνους, μελών του πληρώματος του ελικοπτέρου του Πολεμικού Ναυτικού που απολέστηκε κατά την κρίση.
Και λέμε «όνειδος» γιατί τότε, εκτός των ανθρώπινων απωλειών, που είναι έτσι κι αλλιώς δυσβάστακτες, για πρώτη φορά τέθηκαν εν αμφιβάλω από την Τουρκία χερσαία τμήματα της ελληνικής επικράτειας δημιουργώντας το νεόκοπο καθεστώς των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
Μπορεί οι Έλληνες να έχουμε «κοντή μνήμη» αλλά η ιστορία πρέπει να επισημάνει τους «λανθασμένους χειρισμούς» του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και του υπουργού εξωτερικών Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος είχε πρωταγωνιστήσει στις κινήσεις για την υποστολή της ελληνικής σημαίας και την υποχώρηση των βατραχανθρώπων από το ελληνικό έδαφος…
Το χρονικό των γεγονότων
ΑΝΗΜΕΡΑ των Χριστουγέννων, στις 25 Δεκεμβρίου 1995, ένα μικρό τουρκικό μότορσιπ, το «Φιγκέν Ακάτ», προσαράζει στην ανατολική νησίδα Ίμια. Πρόκειται για δύο μικρές νησίδες (ανατολική και δυτική Ίμια) εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Στέλνει σήμα για την προσάραξη του ζητώντας βοήθεια. Σπεύδει για τη βοήθεια του ένα ελληνικό ρυμουλκό, του οποίου όμως τη βοήθεια αρνείται ο πλοίαρχος του τουρκικού πλοίου υποστηρίζοντας ότι τα νησάκια αυτά αποτελούν «τουρκικό έδαφος». Την επόμενη μέρα, 26 Δεκεμβρίου, ο τότε Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα απευθύνεται στο τουρκικό ΥΠΕΞ για διευκρινίσεις, τις οποίες όμως δεν λαμβάνει.
•Στις 27/12/1995 το τουρκικό ΥΠΕΞ αποδέχεται τη χρησιμοποίηση τουρκικών ρυμουλκών, μετατρέποντας μια καθαρά ιδιωτική υπόθεση (προσάραξη εμπορικού πλοίου ή ναυαγιαίρεση) σε διμερές, ελληνοτουρκικό ζήτημα. Αμέσως το τουρκικό ΥΠΕΞ έσπευσε να εκμεταλλευτεί την περίοδο των διακοπών και την υπολειτουργία των ελληνικών κρατικών αρχών, και εξέδωσε ρηματική διακοίνωση, όπου επισημαίνεται ότι τα Καρντάκ, όπως ονομάζει τα Ίμια, είναι «τουρκικό έδαφος», τμήμα της επαρχίας Μποντρούμ (Αλικαρνασσού). Στις 19 Ιανουαρίου 1996 εκλέγεται νέος πρωθυπουργός ο Κώστας Σπμίτης, ο οποίος στις 22 του μήνα ορκίζεται με υπουργούς Εθνικής Άμυνας τον Γεράσιμο Αρσένη και Εξωτερικών τον Θόδωρο Πάγκαλο. Την ίδια μέρα ο δήμαρχος Καλύμνου υψώνει την ελληνική σημαία στην ανατολική Ίμια δίνοντας μεγάλη δημοσιότητα στο γεγονός.
•Στις 27/1/1996 Τούρκοι «δημοσιογράφοι» τηλεοπτικού σταθμού αποβιβάζονται με ελικόπτερο στην ανατολική Ίμια, κατεβάζουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την αντίστοιχη τουρκική. Η κατάσταση επιδεινώνεται επικίνδυνα.
Στην Αθήνα συνεδριάζουν το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΕΕ) και το Συμβούλιο Άμυνας (ΣΑΜ). Η εντολή της κυβέρνησης είναι η αποκλιμάκωση της κρίσης. Αποφασίζεται η επιτήρηση των βραχονησίδων την ημέρα από τη θάλασσα, ενώ το βράδυ θα αποβιβάζονται σε αυτές στρατιωτικά αγήματα. Με απόφαση του τότε αρχηγού ΓΕΕΘΑ ναυάρχου Χρήστου Λυμπέρη αποφασίζεται τη φύλαξη τους να αναλάβουν οι βατραχάνθρωποι της τότε Μονάδας Υποβρύχιων Καταστροφών (ΜΥΚ), εκεί μόνο που υπάρχει η σημαία, ενώ η δυτική Ίμια θα επιτηρείται από τα πλοία του Π.Ν., που περιπολούν στην περιοχή.
•Στις 09.00 της 30/1/1996 ο ναύαρχος Λυμπέρης αναλαμβάνει την επιχειρησιακή διοίκηση των ελληνικών Ε.Δ. Στις 10.00 μιλούν τηλεφωνικά ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης και ο Αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, καθώς και οι δυο υπουργοί Άμυνας Γ. Αρσένης και Ουίλιαμ Πέρι. Αρχίζουν διαπραγματεύσεις. Προς το μεσημέρι πραγματοποιείται σύσκεψη στο γραφείο του πρωθυπουργού στη Βουλή, με συμμετοχή υπουργών και του Α/ΓΕΕΘΑ για αξιολόγηση της κατάστασης και λήψη αποφάσεων. Δεν είναι κανονική συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ. Οι εντολές που δίδονται, σύμφωνα με το βιβλίο του ναυάρχου Λυμπέρη, είναι: «Όχι χρήση βίας, όχι παρενόχληση, αλλά ενημέρωση τους και αίτηση απομάκρυνσης τους». Από το μεσημέρι το τουρκικό ΥΠΕΞ ζητά από τον Έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα την επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς (status quo ante). Το αίτημα αυτό επαναλαμβάνει αργά το απόγευμα στις Βρυξέλλες και ο Αμερικανός μόνιμος αντιπρόσωπος στο ΝΑΤΟ στον Έλληνα ομόλογο του. Στις 23.00 τα ελληνικά πολεμικά που βρίσκονται στην περιοχή έχουν στοχοποιήσει τα τουρκικά. Καθήκοντα τακτικού διοικητή εκτελεί ο αρχαιότερος κυβερνήτης, αυτός της φρεγάτας «Ναβαρίνον» (Ρ-461), ο τότε αντιπλοίαρχος Ι. Λιούλης. Στις 23.30 η αμερικανική πλευρά(Περί και στρατηγός Σαλικασβίλι) ανακοινώνει στον κ. Αρσένη ότι οι Τούρκοι αρνούνται την ελληνική πρόταση αποκλιμάκωσης, καθώς δεν δέχονται την απομάκρυνση των πλοίων και του αγήματος στην ανατολική Ίμια, ζητώντας και την υποστολή της ελληνικής σημαίας από το νησί.
•Στις 00.30 της 3171-1996 πραγματοποιείται σύσκεψη (όχι ΚΥΣΕΑ) στο πρωθυπουργικό γραφείο. Όσα τραγελαφικά διαδραματίστηκαν τότε είναι λίγο πολύ γνωστά. Τα ξημερώματα ενημερώνονται οι αρμόδιοι ότι στη δυτική Ίμια αποβιβάστηκε, με επιτυχή αντιπερισπασμό, ομάδα Τούρκων βατραχανθρώπων, την ίδια ώρα που η ελληνική πλευρά είχε ξεκινήσει τη διαδικασία αποβίβασης και σε αυτή τη νησίδα της δεύτερης ομάδας των βατραχανθρώπων της ΜΥΚ. Ζητείται επιβεβαίωση της πληροφορίας από το ΓΕΝ, που στις 04.30 διατάζει την απογείωση του ελικοπτέρου ΑΒ-212 (ΠΝ-21) από το «Ναβαρίνον», κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες. Το ελικόπτερο πραγματοποιεί τρεις διελεύσεις πάνω από τη δυτική Ίμια και μόνο μετά την τρίτη, στις 04.50, διαπιστώνει την ύπαρξη στο νησί δέκα Τούρκων βατραχανθρώπων. Τότε διατάσσεται να επιστρέφει στο «Ναβαρίνον». Στη διάρκεια αυτού του σκέλους της πτήσης το ελικόπτερο συντρίβεται στη θάλασσα. Το πλήρωμα του, οι υποπλοίαρχοι Χριστόδουλος Καραθανάσης (κυβερνήτης), Παναγιώτης Βλαχάκος (συγκυβερνήτης) και αρχικελευστής Έκτωρ Γιαλοψός (χειριστής σόναρ) σκοτώθηκαν ακαριαία στην εκτέλεση του καθήκοντος.
•Στις 06.15 της 31/1/1996 άρχισε η σταδιακή αποχώρηση. Πρώτοι αναχωρούν από τη δυτική Ίμια οι Τούρκοι βατραχάνθρωποι, για να ακολουθήσουν οι Έλληνες από την ανατολική, μαζί με την ελληνική σημαία, υλοποιώντας το αμερικανικό ρηθέν «no man, mo ships, no flags»…
Το απόρρητο τηλεγράφημα αναφέρει:
Ημερομηνία: 2 Φεβρουαρίου 1996, ώρα 22:27
Από: Υπουργό Εξωτερικών Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ουάσιγκτον
Προς: Ολες τις ευρωπαϊκές διπλωματικές αποστολές, Προτεραιότητα.
Επίσης: Στη CIA, NSA και DIA, Ουάσιγκτον, στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (NSC), All PolAds Collective. Και στους: Verschbow, Beers, Tenet και Fried.
Θέμα: Ανάλυση Πληροφοριών και Ερευνας: Ελλάδα / Τουρκία: Αλληλοκατηγορίες αντεγκλήσεις για τα Ιμια
« ... Καθώς ο στόχος της Τουρκίας (προηγούμενο καθεστώς) ήταν πιο περιορισμένος από την απόπειρα τετελεσμένου γεγονότος της Ελλάδας, η πρωθυπουργός Τσιλέρ μπόρεσε να διακηρύξει τη νίκη της ... «.
7. Στην Ελλάδα, η νίκη του Σημίτη στην ψηφοφορία εμπιστοσύνης στις 31 Ιανουαρίου αποκρύπτει την οργή πολλών βουλευτών, ακόμη και στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ, σχετικά με τη θεωρούμενη ελληνική ταπείνωση ... «.
« ... Η μεταχείριση της Αμερικής ως αποδιοπομπαίου τράγου δεν θα είναι αρκετή για τους Ελληνες εθνικιστές, οι οποίοι επιθυμούν να επιρρίψουν ευθύνες και εσωτερικά. Ο ad hoc χαρακτήρας των ενεργειών της Ελλάδας στα Ιμια και η κοινοβουλευτική ρητορική που τις υποστήριξε προετοίμασαν την ήττα της Ελλάδας.
Οι ελληνικές δυνάμεις φαίνεται να κατέλαβαν τα Ιμια χωρίς την έγκριση του υπουργού Αμυνας Αρσένη, πόσω μάλλον του Σημίτη, και η επακόλουθη αμυντική πολιτική αποτέλεσε αντικείμενο κακού συντονισμού στο πλαίσιο του υπουργικού συμβουλίου μέχρι τις λιγοστές τελευταίες ώρες. Η υπόσχεση του Σημίτη στη Βουλή στις 29 Ιανουαρίου να διατηρήσει τη σημαία στη θέση της αποδείχτηκε ενοχλητικό βάρος όταν υποχώρησε από τις θέσεις του ... «
« ... Και τα δύο υπουργεία Εξωτερικών φαίνεται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα να συνεργαστούν με τις πρεσβείες στην Αθήνα και την Αγκυρα για την αποτροπή περαιτέρω εντυπωσιασμών από δημοσιογράφους, περιβαλλοντικές ομάδες και καιροσκόπους πολιτικούς στους βράχους των Ιμίων ή οπουδήποτε αλλού. Ομως, ο αριθμός των ακατοίκητων νησίδων κατά μήκος των συνοριακών υδάτων καθιστά το καθήκον αυτό ουσιαστικά αδύνατον να υλοποιηθεί.
Παρότι η Αγκυρα προτείνει τον διάλογο για τη διάθεση των νησίδων του Αιγαίου, η Αθήνα αρνείται τις συνομιλίες, φοβούμενη μήπως υπονομεύσει τις νόμιμες αξιώσεις της και απολέσει περαιτέρω το κύρος της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν στον άχαρο ρόλο του υποκατάστατου των άμεσων, διμερών διπλωματικών συνομιλιών μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Ο ρόλος αυτός είναι, παρ’ όλα αυτά, καίριος προκειμένου να μην επαναληφθεί το επεισόδιο των Ιμίων.
Υπογραφή: Τάλμποτ»
Ο Πάγκαλος για το θέμα της σημαίας
«Λίγες ημέρες μετά την κρίση, μιλώντας σε συνεδρίαση της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ, ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναφέρθηκε και στο θέμα της σημαίας:
«Η συμφωνία ως προς το τελευταίο σκέλος είναι η απομάκρυνση των δύο αγημάτων. Μου επαναλαμβάνει (ο Χόλμπρουκ) δύο φορές ότι οι Τούρκοι δεσμεύονται με τρεις λέξεις: όχι πλοία, όχι στρατιώτες, όχι σημαίες επί των νήσων ή στην περιοχή στην άμεση γειτνίαση των νήσων.
Νο boats, no flags, no men on the islands or in the proximity. Αυτό ήταν, μου το επανέλαβε επανειλημμένα, ότι θα εγγυηθεί ότι οι Τούρκοι θα τηρήσουν. Μου υποσχέθηκε ότι οι Τούρκοι θα τηρήσουν αυτή τη συμφωνία όπως την περιγράφω. Αυτό δεν σήμαινε δέσμευση δικιά μας. Και πράγματι, δεν μας εζητήθη από τους Αμερικανούς αφαίρεση σημαίας και δεν τους υποσχεθήκαμε αφαίρεση σημαίας».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΗΣ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου